به گزارش نفت امروز، در مناظرات انتخاباتی ابراهیم رئیسی شاید تنها یک جمله درباره صنعت نفت بیان شده باشد و آن اینکه جلوی خامفروشی را می‌گیریم. حال در روزهایی که برنامه اعضای کابینه پیشنهادی در مجلس در حال بررسی است، جواد اوجی که به عنوان گزینه وزارت نفت معرفی شده یکی از برنامه‌های اصلی خود را مقابله با خامفروشی عنوان کرده است.
وی در جلسه امروز کمیسیون کشاورزی مجلس گفته است: در حال حاضر از ۱۰۰ درصد تولید محصولات پتروشیمی صرفا ۳۰ درصد آن به مصرف داخل می‌رسد و ۷۰ درصد آن به صورت نیمه خام صادر می‌شود که باید برای ۷۰ درصد صادرات محصولات پتروشیمی برنامه‌ریزی شود.
البته اوجی در روزهای گذشته نیز تاکید کرده بود: نباید دنبال فروش نفت خام باشیم بلکه باید زنجیره تکمیلی پتروشیمی را توسعه دهیم.
وی با حضور در جلسه فراکسیون راهبردی مجلس شورای اسلامی تاکید کرده بود: ما نباید همواره دنبال این باشیم که نفت خام بفروشیم. بحث توسعه زنجیره تکمیلی پتروشیمی را باید دنبال کنیم که هم اشتغال‌زایی و درآمدزایی به دنبال خواهد داشت و هم سرمایه‌گذاری بسیار پایینی نیاز دارد.
البته بحث خامفروشی در صنعت نفت سالهاست مطرح می شود و همواره از لزوم مبارزه با این پدیده سخن گفته می‌شود اما در نهایت در تمام این سالها این چالش رفع نشده و همچنان به عنوان یکی از اصلی ترین معضلات صنعت نفت پابرجاست و در حالی در جهان ۲۰۰ هزار محصول از نفت خام به دست می‌آید، در کشور ما تنها ۱۰۰ محصول فراوری شده تولید می‌شود و عمدتا نفت به صورت خام از کشورمان به دیگر کشور‌ها صادر می‌شود.
در این میان، در کنار ایجاد اشتغال زیاد در فراوری نفت، دسترسی به منابع ارزان یا کم هزینه بودن هزینه‌های حمل و نقل و نیز وجود نیروی متخصص و کارآمد را هم می‌توان از مزیت‌های نسبی پتروشیمی در کشور دانست که سرمایه گذاری برای تولید بیشتر و متنوع‌تر در این صنعت را سودآورتر می‌کند و توان ارزآوری کشور را تا حد قابل قبولی ارتقا می‌بخشد اما طی این سالها همواره این مهم محقق نشده و همواره با انتقادات بسیار مواجه بوده است.
چندی پیش جلیل سالاری، قائم مقام سابق شرکت پالایش و پخش فراورده‌های نفتی با انتقاد از روندی که در این زمینه وجود داشته، اظهار کرد: اگر بعد از انقلاب یک سیاست مشخص برای تبدیل نفت به فرآورده‌های نفتی تدوین می‌شد و ما الان فرآورده‌های نفتی را به جای نفت خام صادر می‌کردیم، امکان تحریم‌پذیری آنها وجود نداشت اما متاسفانه در طول سالیان بعد از انقلاب، اغلب تفکری بر وزارت نفت حاکم بوده است که خامفروشی نفت را یک امر مقدس می‌داند.
مشکل توجیه اقتصادی واحدهای پالایشی قدیمی، تامین مالی آنها، عدم مدیریت واحد پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها، دستوری بودن اقتصاد پالایشگاه‌ها و رابطه غلط محاسبه بودجه شرکت ملی نفت در صادرات نفت یا فروش آن به پالایشگاه‌های داخلی و مواردی چون بی‌انگیزگی مدیران اجرایی نسبت به اجرای سیاست‌های کلی نظام همچون جلوگیری از خام فروشی و عدم اعتقاد و باور برخی از مدیران به توان داخلی مسائلی بود که تاکنون مانع از توسعه ظرفیت پالایشی در ایران شده بود. این موارد را البته باید در کنار نبود یک برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری جامع و آینده‌بینانه از سوی وزارت نفت برای تسهیل و ترسیم نقشه توسعه پتروپالایشگاه‌ها در ایران نگاه کرد.
