به گزارش نفت امروز، از مهمترین منابع استفاده صلح آمیز از انرژی اتمی ، ساخت راکتورهای هسته ای جهت تولید برق است. راکتور هسته‌ای وسیله‌ای است که در آن فرآیند شکافت هسته ای بصورت  کنتر ل شده انجام می‌گیرد. در طی این فرآیند انرژی زیاد آزاد می‌شود به نحوی که مثلا در اثر شکافت نیم کیلوگرم اورانیوم انرژی معادل بیش از 1500 تن زغال سنگ بدست می‌آید. 

کشورهای مختلف در تولید برق هسته‌ای روند گوناگونی داشته‌اند. به عنوان مثال کشور انگلستان که تا سال 1965 پیشرو در ساخت نیروگاه اتمی بود، پس از آن تاریخ ، ساخت نیروگاه اتمی در این کشور کاهش یافت، اما برعکس در آمریکا به اوج خود رسید. کشور آمریکا که تا اواخر دهه 1960 تنها 17 نیروگاه اتمی داشت، در طول دهه های 1970و 1980 بیش از 90 نیروگاه اتمی دیگر ساخت. اما متاسفانه در کشور ما  بیش از ۸۰ درصد برق تولید کشور در نیروگاه‌های حرارتی که سوخت گازی مصرف می‌کنند، تولید می‌شود.

تولید برق هسته ای علاوه بر مزایای مختلف شرایطی ایجاد می کند که حجم تولید گازهای گلخانه ای نیز کاهش یافته و شرایط بهتری برای زیست فراهم شود. در این میان ایالات متحده آمریکا با تولید حدود 20 درصد انرژی مورد نیاز خود از رآکتورهای هسته‌ای در میزان کل تولید انرژی هسته‌ای جایگاه اول جهان را داراست، حال آن که فرانسه با تولید 80 درصد انرژی الکتریکی مورد نیاز خود در ۱۶ نیروگاه هسته‌ای از نظر درصد دارای رتبه نخست در جهان است. این درحالی است که در کل اروپا، انرژی هسته‌ای 30 درصد برق مصرفی این قاره را تأمین می‌کند. البته سیاست‌های هسته‌ای در کشورهای اروپایی با هم متفاوتند طوری‌که در کشورهایی نظیر ایرلند یا اتریش هیچ راکتور هسته‌ای فعالی وجود ندارد.

 

سهم اندک ایران از تولید برق هسته ای

اما در ایران طبق آنچه رضا اردکانیان، وزیر فعلی نیرو در تابستان سال قبل اعلام کرده، باید گفت که در حال حاضر سهم تولید برق هسته ای در کشور کمتر از دو درصد است.

وی با بیان اینکه مجموع ظرفیت منصوبه نیروگاهی در کشور ۸۳ هزار مگاوات است و به زبان ساده تر هم اکنون ایران ۸۳ هزار مگاوات ظرفیت تولید برق منصوبه دارد، اظهار کرد: دو نیروگاه اتمی دیگر یعنی واحد دو و سه نیروگاه اتمی بوشهر را در برنامه داریم که سازمان انرژی اتمی ایران فعالانه موضوع را در دست پیگیری و اجرا دارد.

اردکانیان همچنین متذکر شد: نیروگاه اتمی بوشهر در زمانی که کاملا آماده است توانی که وارد شبکه می کند ۱۰۰۰ مگاوات خواهد بود.

 

برنامه ای که از رژیم قبل آغاز شده و هنوز به نتیجه نرسیده

رئیس سازمان انرژی اتمی روز گذشته در نشستی با وزیر نیرو و نایب رئیس مجلس به ارائه توضیحاتی دراین زمینه پرداخته و  اظهار کرد: در ارتباط با تولید برق از توان هسته ای این موضوع به رژیم گذشته برمی گردد. در سال ۵۳ سازمان برنامه و بودجه رژیم گذشته پروژه ای را به شرکت SRI در آمریکا می دهد که چشم انداز ۲۰ ساله کشور را تدوین کند. در این چشم انداز ۲۰ جلدی که به پیشنهاد SRI تهیه شده بود در سبد انرژی ایران ۲۰ هزار مگاوات برق هسته ای طی ۲۰ سال یعنی تا سال ۷۴ پیش بینی شده بود.

علی اکبر صالحی در عین حال گفت: در حال حاضر بوشهر ۱۰۰۰ مگاوات برق هسته ای تولید می کند و پیشنهادی که در سال ۵۴ داده شده بود به این معنا بود که تا سال ۷۴ باید معادل ۲۰ نیروگاه بوشهر برق هسته ای تولید می شد اما اکنون ما در سال ۱۴۰۰ هستیم و ۱۰۰۰ مگاوات برق هسته ای داریم.

رئیس سازمان انرژی اتمی مسائل مالی را عمده ترین دلیل عدم دستیابی به اهداف تولید ۲۰ هزار و ۸ هزار مگاوات برق هسته ای در کشور دانست.

صالحی با بیان اینکه ایجاد نیروگاه هسته ای گران ولی ادامه کار آن ارزان است، گفت: طول عمر مفید نیروگاه هسته ای ۶۰ تا ۷۰ سال است. همچنین ۳۰ تا ۴۰ میلیون دلار متوسط سوخت نیروگاه هسته ای برای ۱۰۰۰ مگاوات است در حالی که یک نیروگاه فسیلی ۱۰۰۰ مگاواتی ۱۱ تا ۱۲ میلیون بشکه نیاز دارد که حدود ۷۷۰ میلیون دلار در سال می شود لذا وجود نیروگاه هسته ای و تولید برق هسته ای به معنی صرفه جویی است و نیروگاه هسته ای بازگشت سرمایه اش به سرعت اتفاق می افتد اما ادامه فعالیت نیروگاه هسته ای و فسیلی چندان غیر از سوخت اش تفاوتی با هم ندارد. در مقابل سرمایه گذاری اولیه نیروگاه فسیلی خیلی کم است ولی هزینه سالانه اش زیاد است.

وی در ادامه با اشاره به اتفاقاتی که در سالهای پس از انقلاب و جنگ برای ساخت این نیروگاه ها رخ داد، گفت: ما قرار شد دو نیروگاه دیگر با روس ها داشته باشیم که چهار سال است عملیاتش شروع شده است. در حال حاضر ۵۰۰ میلیون یورو به روس ها بدهکاریم و برای همین نیروگاه بوشهر ۱ که در حال تولید برق است هنوز پول سوخت را به روس ها نداده ایم. شرایط مالی کشور شرایط خاصی است اما با همه این اوصاف من می گویم راهکارهایی وجود دارد که سازمان انرژی اتمی بتواند ۸ هزار مگاوات برق هسته ای را محقق کند.

اما اهمیت این موضوع زمانی پررنگ تر می شود که وضعیت ناپایدار تامین برق در تابستان امسال را می بینیم.در چنین شرایطی قطعا پیگیری وضعیت نیروگاه های هسته ای با چند دهه تاخیر قطعا می تواند راهگشا باشد اما مسئله اینجاست که در شرایط خاص اقتصادی کشور و در دوران سخت تحریم ها که کشورهای دیگر امکان سرمایه گذاری در پروژه های ایران را ندارند، تحقق این مهم همچنان با چالش مواجه است.

نایب رئیس مجلس شورای اسلامی نیز در جلسه روز گذشته خود با وزیر نیرو و علی اکبر صالحی، با اشاره به پیگیری موضوع تولید برق هسته‌ای گفت: در این جلسه مقرر شد، منابع مورد نیاز برای ساخت و تکمیل نیروگاه های هسته ای از محل انجام فاینانس به ویژه با کشور روسیه تامین شود و منابع حاصل از صادرات برق هسته ای نیز در اختیار سازمان انرژی اتمی کشور قرار گیرد.

حال به مانند تمام طرح هایی که اجرا و انجام آنها سالیان سال به طول می انجامد باید منتشر ماند تا پس از چند دهه تاخیر مشخص شود آیا بحث جدی خاموشی ها می تواند کاتالیزوری برای اجرای این طرح شود یا خیر؟