به گزارش نفت امروز، محسن خجسته‌مهر، معاون وزیر نفت که چندی پیش برای بررسی مشکلات شهر مسجدسلیمان به این منطقه سفر کرده بود، با تأکید بر لزوم شتاب‌بخشی به اجرای پروژه‌های EPD و EPC، در قالب طرح توسعه ۲۸ مخزن، گفته است: ارزش سرمایه‌گذاری برای توسعه پنج مخزن کبود، بالارود، لالی آسماری، لالی بنگستان و زیلایی که در حوزه فعالیت شرکت نفت و گاز مسجدسلیمان است، حدود ۵ هزار میلیارد تومان می‌شود که بخشی از آن هزینه شده است.
به گفته او، در نشست‌هایی که با علیرضا دانشی، مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب برگزار شد، موانع و مشکلات پیش روی پیمانکاران در حوزه‌های مختلف از جمله تأمین کالا و پرداختی‌ها به بحث و بررسی گذاشته شده است. با اجرای این پروژه‌ها، افزون بر نگهداشت توان تولید شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب به مقدار ۳۰۰ هزار بشکه در روز، افزایش تولید نیز به همین مقدار هدف‌گذاری شده است. در همین مسیر، مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب از برنامه این شرکت برای رساندن تولید نفت مناطق عملیاتی این شرکت به ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه در روز خبر داده است.
شرکت ملی نفت ایران که هدف‌گذاری مهم افزایش تولید نفت را در برنامه‌ریزی قرار داده و آن را به تمام زیرمجموعه‌های خود اعلام کرده، مصمم است تا با شتاب‌بخشی به طرح‌هایی همچون طرح توسعه ۲۸ مخزن، این هدف را محقق کند. نکته مهم آنکه طبق اعلام وزیر نفت، در سال ۱۴۰۱ نیز بیش از ۲۲ پروژه کلان و اولویت‌دار وزارت نفت در بحث توسعه گاز، نفت، ظرفیت‌های پالایشی و پتروپالایشی و زنجیره صنایع تکمیلی پتروشیمی با سرمایه‌گذاری بالغ بر ۳۰ میلیارد دلار آغاز می‌شود که این پروژه‌ها به ظرفیت تولید نفت و گاز و توان صادراتی گاز و فرآورده‌های نفتی و محصولات پتروشیمی کمک خواهد کرد.
از طرح توسعه ۲۸ مخزن بیشتر بدانیم
طرح نگهداشت و افزایش تولید به‌عنوان بزرگ‌ترین طرح توسعه‌ای بعد از انقلاب شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب است که در پهنه پنج استان جنوب غرب کشور در دست اجراست و وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران نیز، اولویت ویژه‌ای برای آن قائل است. هدف نخست این طرح افزایش ۳۴۱ هزار بشکه‌ای تولید نفت است که با توسعه ۲۸ مخزن با استفاده از توان پیمانکاران داخلی و نظارت مستمر کارشناسان شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب محقق می‌شود. حمایت از ساخت داخل با الزام پیمانکاران به استفاده از تجهیزات داخلی و توسعه عمران و آبادانی مناطق پیرامونی با اختصاص ۴ درصد از اعتبار طرح به مسئولیت‌های اجتماعی، از دیگر اهداف این طرح است.
این طرح به لحاظ حجم سرمایه‌گذاری، بزرگ‌ترین طرح توسعه میدان‌ها در مناطق نفت‌خیز جنوب بعد از انقلاب اسلامی به‌شمار می‌آید و مشتمل بر ۲۷ بسته قراردادی با برآورد سرمایه‌گذاری افزون بر ۴.۳ میلیارد دلار با اتکا به توانمندی شرکت‌های داخلی در دست اجراست. اجرای این طرح ملی موجب ارتقا و توانمندسازی شرکت‌های پیمانکاری داخلی، ایجاد اشتغال به‌ویژه در مناطقی که این پروژه‌ها اجرا می‌شوند، تقویت ساخت داخل و انجام مسئولیت‌های اجتماعی و عمران و آبادانی محیط پیرامونی پروژه‌ها خواهد شد.
دستیابی به اهداف ترسیم‌شده همگام با مأموریت و چشم‌انداز وزارت نفت، افزایش صیانتی ظرفیت تولید شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب، مدیریت بهینه هزینه‌های تولید با به‌کارگیری فناوری‌های مناسب و پیشرفته، همچنین نوسازی و بازسازی تأسیسات موجود، استفاده از فناوری‌های چاه‌محور به‌منظور بالا بردن دبی چاه‌ها، استفاده از فناوری‌های تأسیسات محور به‌منظور بهینه‌سازی و افزایش ظرفیت تولید و فرآورش نفت و گاز، از اهداف این طرح ملی است.
حوزه عملیات، گستره اجرا و ویژگی‌های طرح
طرح توسعه ۲۸ مخزن در محدوده جغرافیایی استان‌های خوزستان، بوشهر، کهگیلویه و بویراحمد، فارس و ایلام اجرا شده که بیشترین حجم‌کاری در استان خوزستان است. الزام به استفاده از کالاهای ساخت داخل، اختصاص ۴ درصد از مبلغ طرح برای مسئولیت‌های اجتماعی، استفاده از نیروهای بومی و ملاحظات زیست‌محیطی از جمله ویژگی‌های این طرح است.
در طرح توسعه ۲۸ مخزن انجام ۱۲۴ پروژه روزمینی، حفاری ۲۲۸ حلقه چاه جدید، تعمیر ۱۴۳ حلقه چاه و انجام ۶۵۱ عملیات انگیزشی روی چاه‌ها پیش‌بینی شده است. با اجرایی شدن این طرح، ۸۰ دکل حفاری شامل ۶۰ دکل توسعه‌ای و ۲۰ دکل تعمیراتی در مناطق نفت‌خیز جنوب آغاز به‌کار می‌کنند.
همچنین ۱۰۰ پروژه روزمینی شامل ساخت خطوط انتقال نفت و ایستگاه‌های پمپاژ با اعتبار حدود ۲۳۰ میلیون دلار اجرا می‌شود. در زمینه تجهیزات واحدهای گاز و گاز مایع که حدود ۱۵۰ میلیون ارزش‌گذاری شده، قرار است ایستگاه جمع‌آوری گاز به ارزش ۶۵۰ میلیون دلار احداث و تعمیرات ضروری تأسیسات به‌ارزش ۳۲۰ میلیون دلار انجام شود.
از ویژگی‌هایمهم این طرح جمع‌آوری گازهای همراه نفت و کاهش پیامدهای زیست‌محیطی است. افزون بر این ۱۵ درصد از هزینه‌های حفاری به جمع‌آوری پسماند حفاری (Zero Discharge) با صرف هزینه چند صد میلیون دلاری اختصاص می‌یابد.
شیوه اجرا و تأمین مالی
طبق مصوبه شورای اقتصاد، شرکت ملی نفت ایران به روش EPC/EPD حسب مورد همراه با تأمین مالی با پیمانکاران/ سرمایه‌گذاران بر اساس قوانین و مقررات حاکم بر معاملات شرکت ملی نفت ایران به‌منظور اجرای پروژه‌های طرح، قرارداد امضا می‌کند. اعتبار مورد نیاز برای این طرح حدود ۴.۳ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود که این حجم سرمایه‌گذاری در ایجاد فرصت‌های شغلی و بهبود فضای کسب‌وکار تأثیر بسزایی دارد.
افزون بر موارد فوق، در این طرح برای نخستین بار به‌منظور انجام مسئولیت‌های اجتماعی درصدی معین تعریف شده است. طبق ماده ۷ مصوبه شورای اقتصاد معادل ۴ درصد از کل ارقام پرداخت به پیمانکاران از سوی شرکت ملی نفت ایران پس از مبادله موافقت‌نامه با سازمان برنامه و بودجه و حسب مورد و در تناسب، باید صرف اجرای پروژه مسئولیت اجتماعی شود. پروژه عام‌المنفعه به‌منظور کمک به احداث و بهسازی مدارس، شبکه‌های آب‌رسانی، برقرسانی، گازرسانی، خانه‌های بهداشت روستایی، بهسازی راه‌های روستایی، فاضلاب شهرها و روستاها، کمک به احداث و تجهیز آموزشگاه‌های فنی حرفه‌ای، احداث و تجهیز مراکز ورزشی و زیرساخت‌های تعاونی‌های اشتغال محور بوده و در روستاها و شهرهای محل اجرای هر پروژه یادشده با تصویب شورای برنامه‌ریزی استان اجرا خواهد شد.
در این طرح الزامی است که همه کالاهای بومی‌سازی‌شده و ساخت داخل مورداستفاده قرار گیرند.
هم‌اکنون در سطح کلان وزارت نفت نیز این رویکرد به شکل ویژه در حال پیگیری است و طبق اعلام جواد اوجی، وزیر نفت، هم‌اکنون ۶۵ تا ۷۰ درصد از نیاز صنعت نفت از مسیر شرکت‌های داخلی تأمین می‌شود و تنها ۲۵ تا ۳۰ درصد آن وارداتی است.
همچنین با هدف حمایت از اشتغال بومی، پیمانکاران اصلی و فرعی موظف‌اند نیروهای مورد نیاز پروژه را از شهرها، روستاها و یا استان محل اجرای پروژه به‌کار گیرند. تاکنون در چند پروژه تازه‌شروع‌شده، ۱۱۰۰ نفر به‌طور مستقیم مشغول به‌کار شده‌اند که بیش از ۸۵ درصد این افراد، نیروی بومی شهرها و روستاهای محل اجرای پروژه‌ها هستند و اغلب پیمانکاران فرعی در بخش اجرا نیز بومی هستند.
در خلال سال‌های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ که بحث قراردادهای جدید نفتی (IPC) به‌طور جدی شکل گرفت، پیشنهادهایی از سوی شرکت ملی مناطق نفت‌خیز ارائه و طی تعاملاتی که بین شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب، شرکت ملی نفت ایران و وزارت نفت انجام شد، مصوبه‌ای در سال ۱۳۹۵ از سوی هیئت‌مدیره شرکت ملی نفت ایران صادر شد که در آن مصوبه به شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب اجازه می‌داد در کنار مدل IPC مدل قراردادی مناسب میدان‌های در حال تولید و متناسب توانمندی‌های موجود داخلی در دو بخش: الف- میدان‌محور: شامل توسعه میدان‌ها، اجرای طرح‌های بهبود یا ازدیاد برداشت و ب- عملیات‌محور(JOB BASED): شامل عملیات حفاری، چاه‌محور یا تأسیسات روزمینی ارائه کند و با شرکت‌های صاحب صلاحیت وارد مذاکره شود.
به‌منظور اجرا کردن این مصوبه، فعالیت‌های گسترده‌ای در شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب در بخش‌های فنی، حقوقی و قراردادی انجام و پیشرفت‌های خوبی هم در مذاکرات میدان‌محور و هم در تهیه بسته‌های سرمایه‌گذاری عملیات‌محور حاصل شد. پس از ارائه نتایج فعالیت‌ها به شرکت ملی نفت ایران، بسته‌ای کاری مورد تأیید قرار داد و مقرر شد شرح کار بسته‌های ارائه‌شده در بخش عملیات‌محور تهیه شود که در واقع این بسته‌ها و برآوردها پایه طرح نگهداشت و افزایش تولید موسوم به ۲۸ مخزن شد.
بر اساس راهبرد شرکت ملی نفت ایران با هدف حمایت از شرکت‌های داخلی این طرح به‌طور ویژه برای شرکت‌های ایرانی در نظر گرفته شد و شرکت‌های خارجی به‌صورت محدود و تنها در صورت تأمین مالی، امکان ورود پیدا می‌کنند.
با روی کار آمدن دولت سیزدهم، برنامه‌ریزی خاصی برای شتاب‌گیری روند اجرای طرح توسعه ۲۸ مخزن انجام شد. در همین زمینه علیرضا دانشی، مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب پس از انتصاب به این سمت اعلام کرده بود: طرح ۲۸ مخزن، با انجام اصلاحاتی دنبال می‌شود، ضمن آنکه به قراردادها و تعهدات دولت قبل پایبند خواهیم بود و با انجام اصلاحاتی و به‌صورت جدی‌تر از گذشته، این طرح‌ها را دنبال می‌کنیم، زیرا اینها تعهدهای کشور است.
وی همچنین از بهبود در طرح ۲۸ مخزن به علت همکاری با پیمانکاران و سازندگان از جمله در تأمین کالا و تأمین اسناد مالی خبر داده بود.
از جمله مشکلاتی که مدیرعامل جدید شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب در این طرح مورد اشاره قرار داده بود، اولویت‌بندی اجرای پروژه‌ها و مدیریت آنها بود، در حالی که بر اساس طرح ۲۸ مخزن، ساختار مدیریتی مجزایی تعریف شده که ایراد بزرگی است و سبب بی‌انگیزگی مجموعه و کندی کار شده بود.
تولیدی شدن نخستین چاه
چاه شماره ۶ میدان کبود در مخزن بنگستان به‌عنوان نخستین حلقه چاه حفاری‌شده در طرح نگهداشت و افزایش توان تولید در فروردین ۱۳۹۹ تولیدی شده است. این چاه طبق زمان‌بندی مشخص‌شده، ۲۰ فروردین‌ماه امسال با دبی تقریبی بیش از ۱۰۰۰ بشکه در روز در مخزن بنگستان به تولید رسید.
دستاوردهای حاصل از حفاری موفق چاه شماره ۶ میدان کبود، شامل کسب حداکثری اطلاعات جدید از گستره و ابعاد مخزنی و بررسی ظرفیت تولید سازند ایلام مخزن بنگستان میدان کبود، رعایت الزامات زیست‌محیطی و مدیریت پسماند و انتقال تجربیات و دانش شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب به بدنه بخش خصوصی صنعت نفت است.
بر اساس برنامه‌ریزی و طبق اعلام علیرضا دانشی، قرار است سه پروژه نرگسی، کبود و لالی آسماری در ۶ ماه نخست ۱۴۰۱ به‌صورت کامل به بهره‌برداری برسد و مقرر شده است با تغییر ساختار درون مناطق نفت‌خیز جنوب و بازتوزیع نیروهای درون سازمان کارفرمایی، به پروژه‌ها سرعت داده شود، همچنین کارگروه‌هایی مانند کارگروه مالی و کالا برای پایش و بررسی حل مشکلات این پروژه‌ها تشکیل شده تا به‌صورت ریشه‌ای نسبت به شناسایی و برطرف کردن مشکلات پروژه‌ها اقدام شود. افزون بر پروژه‌های یادشده، مذاکرات با سرمایه‌گذاران خارجی نیز در حال نهایی شدن و واگذاری پروژه است.
منبع: هفته‌نامه مشعل
