به گزارش نفت امروز، آرام آرام با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان بین‌المللی، مسیر دانش‌بنیان شدن برای صنعت آشکار شد. صنعت ایران دریافت که برای عقب نماندن از دنیا باید خود را به سمت دانشی و فناور شدن پیش ببرد.
این مسیر پر افت‌وخیز ادامه داشت تا کم‌کم بستر ورود شرکت‌های ایرانی به موضوع دانش‌بنیان آماده شد. شرکت‌هایی که بدون تجربه خارجی سعی داشتند جایی برای خود میان رقیبان قدر بین‌المللی باز کنند، اما مسیر بسیار بوروکراتیک و پر از موانع بود و بنیان‌گذاران آنها باید کفش آهنین برای رسیدن به مقصد به‌پا می‌کردند.
نبود حامیان مالی، دولتی و سختی‌های ناشی از تورم و تحریم عرصه را برای این شرکت‌ها تنگ کرده بود؛ رفته‌رفته با درک اهمیت حضور شرکت‌های دانش‌بنیان بخش دولتی به تکاپو افتاد تا مسیر را برای حضور دانش‌بنیان‌ها فراهم کند.
ایجاد پارک‌های فناوری، حمایت از استارت‌آپ‌ها و تلاش برای جلب توجه سرمایه‌گذاران را می‌توان از جمله اقدام‌های بخش دولتی برای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان برشمرد.
با آغاز دولت سیزدهم اما حمایت از این شرکت‌ها رنگ و بوی تازه‌ای به خود گرفت. این موضوع به‌ویژه در صنعت نفت تحرکات بسیار ملموسی داشت. برای نمونه شرکت ملی نفت ایران، نخستین همایش با شرکت‌های دانش‌بنیان را برای گفت‌وگوهای دوسویه، ارائه نیازهای فناورانه، دانش‌بنیان و نوآور برگزار کرد و شخص مدیرعامل شرکت با حضور در این همایش ضمن برشمردن اهمیت همکاری و هم‌افزایی شرکت ملی نفت ایران با شرکت‌های دانش‌بنیان، از برنامه‌های ویژه برای ایجاد زمینه این همکاری سخن گفت.
در همین نشست بود که محسن خجسته‌مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران از مدیران پژوهش و فناوری این شرکت خواست با توجه به خواسته وزیر نفت، همه اختیارات خود را به‌کار گیرند تا شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور از زمینه‌های موجود در صنعت نفت برای رشد و توسعه خود و همکاری با صنعت استفاده کنند.
چندی بعد فراخوان احیای چاه‌های غیرفعال و کم‌بازده به‌منظور حضور فعال شرکت‌های دانش‌بنیان در بالادست صنعت نفت برگزار و بنا شد این شرکت‌ها اجرای این پروژه‌ها را به‌دست گیرند.
نمایشگاه نفت تجلی شکوفایی شرکت‌های دانش‌بنیان
نمود این همراهی بین صنعت و دانشگاه در بیست‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی که ۲۳ تا ۲۶ اردیبهشت‌ماه سال جاری برگزار شد، کاملاً آشکار بود؛ جایی که شرکت‌های دانش‌بنیان حضور پررنگی داشتند و برای پرشورتر شدن این حضور، سیاست این بود که از شرکت‌های دانش‌بنیان هزینه‌ای برای غرفه‌های نمایشگاه دریافت نشود.
عوامل عنوان‌شده در کنار جذابیت‌های مشارکت و تقارب صنعت و شرکت‌های دانش‌بنیان سبب شد شرکت‌های دانش‌بنیان، مراکز مطالعاتی، دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها و پارک‌های علمی و فناوری بسیار با انگیزه و با برنامه در این دور از نمایشگاه حاضر شوند. بنا به گفته مسئولان برگزاری نمایشگاه، بیش از ۱۰۰ شرکت دانش‌بنیان در نمایشگاه غرفه داشتند.
همین موضوع منجر به دیدارهای گسترده، مذاکرات و انتقال نیازها و مطالبات دوطرفه و امضای بیش از ۵۰ تفاهم‌نامه و قرارداد میان مؤسسه‌های دانش‌بنیان، دانشگاه‌ها، مراکز و پارک‌های علمی و فناوری و شرکت‌های فعال در صنعت نفت شد.
رویدادی‌هایی برای همفکری و هم‌افزایی
اما رویدادهایی از جمله نشست‌های تخصصی که منجر به ارتباط دوسویه شرکت‌های دانش‌بنیان و شرکت‌های عملیاتی صنعت نفت می‌شود، در این نمایشگاه رویکردی ویژه بود که بی‌شک آثار آن در آینده نزدیک ملموس خواهد بود. در ادامه این گزارش مروری داریم بر مهم‌ترین رویدادهای دانش‌بنیان محور بیست‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی.
نشست هم‌اندیشی به‌سوی رشد و توسعه اکوسیستم‌های نوآوری و دانش‌بنیان در صنعت نفت و گاز
در این نشست که در دومین روز از نمایشگاه برگزار شد، روند ورود شرکت‌های دانش‌بنیان به صنعت نفت و سرعت رشد و توسعه آنها و فرآیندهای مورد نیاز برای تسهیل هم‌افزایی با آنها مورد بررسی قرار گرفت.
وحیدرضا زیدی‌فرد، معاون وزیر نفت در امور مهندسی و پژوهش و فناوری، از جلساتی یاد کرد که با ریاست معاون اول رئیس‌جمهور در نشست‌های هیئت دولت برگزار می‌شود تا زمینه دانش‌بنیان شدن دستگاه‌های اجرایی فراهم شود.
جعفر توفیقی، رئیس پژوهشگاه صنعت نفت نیز از ۶ تا ۷ هزار شرکت دانش‌بنیان در سراسر کشور یاد و اعلام کرد سرعت رشد این شرکت‌ها شگفت‌انگیز است.
نشست تخصصی ارائه نیازهای اولویت‌دار شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی و شرکت‌های تابع
این نشست در دومین روز از نمایشگاه به همت معاونت مهندسی و پژوهشی و فناوری وزیر نفت برگزار شده بود و نیازهای شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران برای شرکت‌های حاضر در این نشست ارائه شد.
شرکت‌های حاضر در این نشست، ضمن ابراز تمایل به توسعه همکاری‌ها با شرکت‌های فعال در مجموعه شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، بر ضرورت رفع موانع همکاری از سوی دستگاه‌های سیاست‌گذار در این حوزه تأکید کردند.
نشست تخصصی مباحث فنی طرح پیشران احیای چاه‌های کم‌بازده
در دومین روز از بیست‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی نشست تخصصی مباحث فنی طرح پیشران احیای چاه‌های کم‌بازده با حضور سیدمهدیا مطهری، مدیر پژوهش فناوری شرکت ملی نفت ایران، محمداسماعیل کفایتی، رئیس پارک نوآوری و فناوری صنعت نفت و دیگر مدیران این صنعت برگزار شد.
در این نشست شرکت‌های حاضر مشکلات خود را مطرح و عنوان کردند به‌تنهایی نمی‌توانند مشکلات خود به‌ویژه مشکلات مالی را برطرف کنند.
در این نشست مدیران صنعت نفت ضمن تأکید بر اینکه تمامی تلاش خود را انجام می‌دهند تا بتوانند از تجربه‌های و موفقیت‌های یکدیگر استفاده کنند، بیان کردند با برگزاری چنین نشست‌هایی می‌توان موفقیت‌های جدیدی خلق کرد.
نشست تخصصی مجتمع گازی پارس جنوبی به‌منظور همکاری با شرکت‌های سازنده قطعات و تجهیزات داخلی و شرکت‌های دانش‌بنیان
این نشست در دومین روز از نمایشگاه با حضور نمایندگانی از مجتمع گازی پارس‌جنوبی و نمایندگان شرکت‌های دانش‌بنیان به‌منظور بررسی مشکلات و چالش‌های شرکت‌های دانش‌بنیان در مسیر پویاتر شدن فعالیت در پارس‌جنوبی برگزار شد.
از جمله درخواست‌هایی که سازندگان داخلی از مسئولان مجتمع گازی پارس جنوبی داشتند، برگزاری مناقصه‌ها با توجه به توانمندی سازندگان داخلی و نیازسنجی‌های ازپیش‌انجام‌شده بود تا برگزاری مناقصه‌ها بر اساس آن باشد و مجدد برگزار نشود.
جواد سهیلی، مدیر بازرگانی مجتمع گاز پارس جنوبی در سخنانی در این نشست با بیان اینکه سیاست ما حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان است، گفت: از دلایلی که ناچار می‌شویم مناقصه‌ها را دوباره برگزار کنیم این است که سازنده‌ها در مناقصه شرکت نمی‌کنند.
یکی از مدیران شرکت‌های دانش‌بنیان نیز با بیان اینکه سازندگان داخلی در پارس جنوبی حرکت رو به جلویی داشتند و کیفیت بومی‌سازی در صنعت نفت آن‌طور که در پارس جنوبی رعایت می‌شود، مشابه ندارد، تصریح کرد: اکنون محصولات این مجموعه به روسیه، ترکیه، عراق، اندونزی و حتی ایتالیا صادر می‌شود، با این حال از حداکثر توان خود در بخش دانش‌بنیان بهره نمی‌بریم، در حالی که اگر از ما حمایت شود می‌توانیم سریع‌تر و با کیفیت بالاتری خدمات خود را انجام دهیم.
نشست تخصصی ارائه نیازهای اولویت‌های شرکت ملی نفت ایران و شرکت‌های تابع
در این نشست که در سومین روز از نمایشگاه با حضور مهدیا مطهری، مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران و تعدادی از شرکت‌های دانش‌بنیان برگزار شده بود، بعضی از نیازهای نحوه ارتباط شرکت‌های دانش‌بنیان با شرکت ملی نفت و شرکت‌های تابع آن مورد بررسی قرار گرفت.
مطهری در این نشست عنوان کرد که شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند به‌طور مستقل از شرکت ملی نفت ایران با شرکت‌های زیرمجموعه و تابع به‌واسطه معاونت امور مهندسی، پژوهشی و فناوری هرکدام ارتباط بگیرند.
در ادامه این نشست احمد خان‌بیگی، مدیرکل پژوهش وزارت نفت به بیان مشکلات و موانع شرکت‌ها در ارتباط با شرکت‌های زیرمجموعه و شرکت ملی نفت پرداخت و به پرسش‌های شرکت‌های حاضر در نشست پاسخ داد.
خان‌بیگی با تأکید بر رجوع و مطالعه نظام‌نامه جامع پژوهش و فناوری وزارت نفت از سوی شرکت‌های دانش‌بنیان افزود: ضرورت دارد نظام پژوهش و فناوری وزارت نفت که از یک سال پیش تدوین و ابلاغ شده است کامل مطالعه شود، زیرا می‌تواند به‌عنوان یک نقشه راه برای شرکت‌های دانش‌بنیان عمل کند.
بر اساس این گزارش، بعضی از شرکت‌های دانش‌بنیان حاضر در این نشست به مشکلاتی نظیر حضور در فهرست بلند (وندورلیست) صنعت نفت، فرآیند ارزیابی شرکت‌ها و فرآیند ارتباط با دانشگاه‌ها و پژوهشگاه صنعت نفت، مشکلات فرآیند تجاری‌سازی و برخی موانع اداری و موازی‌کاری اشاره کردند.
نشست‌های تخصصی با دانش‌بنیان‌ها و سازندگان ایرانی با محور طرح کهاب
این نشست‌ها که در حاشیه آخرین روز از نمایشگاه نفت برگزار شد میزبان مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران و شرکت‌های کنسرسیوم طرح کهاب بود.
این نشست‌ها با هدف گسترش همکاری و استفاده از ظرفیت‌های شرکت‌های سازنده داخلی دانش‌بنیان با برنامه ازپیش‌تعیین‌شده از سوی مدیریت بازرگانی و اداره مهندسی ساخت داخل برگزار شد.
در این نشست‌ها که کنسرسیوم طرح کهاب ایران، نمایندگان مدیریت بازرگانی پالایش و پخش و معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری حضور داشتند در زمینه تأمین تجهیزات بازیافت بخار بنزین در انبارهای نفت، سیستم‌های میترینگ و تجهیزات و المنت‌های سوخت‌گیری هواپیمایی بحث و تبادل‌نظر شد و حاضران در نشست به دیدگاه‌هایی مشترک رسیدند و مقرر شد نشست‌های تخصصی پس از نمایشگاه پیگیری و اجرایی شود.
نشست خبری رئیس پارک نوآوری و فناوری صنعت نفت و گاز
سیداسماعیل کفایتی، رئیس پارک نوآوری و فناوری صنعت نفت و گاز، در نشستی با اصحاب رسانه، خبرهای نویدبخشی برای شرکت‌های دانش‌بنیان داشت. وی گفت که دولت برای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان برنامه دارد در مناقصه‌های ترک تشریفات برای این شرکت‌ها را لحاظ کند.
کفایتی به توانایی‌های شرکت‌های حاضر در بیست‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی اشاره و تصریح کرد: نمایشگاه امسال آیینه تمام‌نمای بی‌تأثیری تحریم‌ها در سال‌های اخیر است، زیرا سازندگان داخلی در این سال‌ها به‌خوبی توانستند خود را به بدنه کارشناسی صنعت نفت ثابت کنند.
وی با اشاره به جنبه تسهیل‌گری پارک فناوری و نوآوری صنعت نفت در زمینه ارتباط میان شرکت‌های دانش‌بنیان و بدنه صنعت نفت، گفت: باید فرآیندهای اعتمادسازی بین این دو بخش افزایش یابد و پارک در این زمینه تلاش می‌کند پیشتاز باشد.
رئیس پارک نوآوری و فناوری صنعت نفت و گاز ضمن اشاره به استقبال سرمایه‌گذاران از کشورهای قطر، روسیه و چین برای سرمایه‌گذاری در پارک نوآوری و فناوری صنعت نفت و گاز، گفت: تمایل داریم در این زمینه با سرمایه‌گذاران داخلی برای رسوب فناوری در صنعت نفت بیشتر همکاری کنیم.
کفایتی اظهار کرد: در بخش احیای چاه‌های نفت و گاز هم‌اکنون به ۷۵۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری نیاز است که شرکت‌های روس برای حضور در این بخش ابراز علاقه کرده‌اند، ضمن آنکه هم‌اکنون در این زمینه در حال رایزنی با یکی از بانک‌های بزرگ قطر هستیم.
وی از امضای قرارداد شرکت ملی نفت ایران و اوتی‌سی برای ساخت ۱۴ توربوکمپرسور خبر داد و گفت: سالانه به ارزش چند میلیارد دلار گازهای همراه نفت در کشور سوزانده می‌شود که با به‌کارگیری توربوکمپرسورهای ساخت داخل در طرح‌های جمع‌آوری گازهای همراه نفت و مشعل، صرفه‌جویی ارزی زیادی خواهیم داشت.
