نفت امروز / توقف تولید در بزرگترین مجتمع تولیدکننده محصولات زنجیره آروماتیک‌ها وارد هشتمین روز می‌شود و مسئولان پتروشیمی نوری و هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس درحالی در واکنش به این توقف تولید روزه سکوت گرفته اند که توقف تولید در این مجتمع پتروشیمی که خوراک دیگر واحدهای پتروشیمیایی را می دهد منجر به کاهش تولید محصولات دست کم در بیش از ۱۰ شرکت بزرگ و مهم پتروشیمی کشور در شرایط سخت تحریم شده است.

پتروشیمی نوری در روزهای ابتدایی شهریورماه امسال به دلیل مسائل فنی که تا امروز جزئیات آن اعلام نشده است به دلیل انجام تعمیرات اضطراری و از پیش برنامه‌ریزی نشده با توقف کامل تولید روبرو شد.

توقف تولید در این مجتمع پتروشیمی به صورت مستقیم و غیرمستقیم منجر به کاهش تولید در پتروشیمی جم، پارس، شهید تندگویان، شیمی بافت، پلی پروپیلن جم، پلیمر آریا ساسول و واحدهای تولیدکننده محصولات پلی‌استایرنی همچون پتروشیمی انتخاب، تبریز، تخت جمشید پارس و غیره شده است.

غفلت تاریخی در ساخت و تکمیل زنجیره‌های آروماتیک در صنعت پتروشیمی با وجود تولید خوراک فراوان میعانات گازی پس از توسعه پارس جنوبی از یک طرف و تاخیرهای گسترده در تکمیل و بهره برداری از واحد جدید پارازایلن پتروشیمی بوعلی‌سینا از طرف دیگر باعث شده که در اوج شرایط تحریم، پتروشیمی نوری به یکی از استراتژیک ترین و مهمترین مجتمع‌های پتروشیمی ایران تبدیل شود.

موضوعی که مدیران و مسئولان ارشد هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس پیشتر از اهمیت و جایگاه تولید پایدار و مستمر پتروشیمی نوری در شرایط تحریم به خوبی آگاه بودند اما به نظر می‌رسد برنامه ریزی هوشمندانه‌ای برای فعالیت بدون توقف تولید در بزرگترین مجتمع آروماتیکی صنعت پتروشیمی چندان جدی گرفته نشده و با وجود تعمیرات اساسی گسترده که در نیمه دوم سال ۹۷ انجام شد اما آن طور که باید و شاید این مجتمع پتروشیمی برای شرایط تحریم آماده تولید پایدار و مستمر نشده است.

*نوری چرا مهمترین پتروشیمی ایران شده است؟

همزمان با اعمال تحریم‌های غیرقانونی و مشکلات صادرات میعانات گازی تولیدی پارس جنوبی، پتروشیمی نوری با مصرف روزانه ۱۱۰ تا ۱۲۰ هزار بشکه میعانات گازی ریسک تولید گاز در این حوزه را کاهش داده و عملا در کنار پالایشگاه ستاره خلیج فارس با مصرف میعانات گازی و تولید محصولات با ارزش افزوده منجر به جلوگیری از انباشتگی میعانات گازی در عسلویه شده اند اما حالا با توقف ۱۰ روزه تولید در این مجتمع پتروشیمی که البته مشخص نیست این توقف تا چه زمانی طول بکشد باید شاهد انباشتگی یک تا ۱.۲ میلیون بشکه میعانات گازی باشیم که می تواند در تولید گاز نیز موثر واقع شود.

مصرف میعانات گازی یکی از دلایل مهم شدن پتروشیمی نوری بوده اما از دلایل ارتقای جایگاه این مجتمع پتروشیمی را باید در تولید محصول مهم «پارازایلین» جستجو کرد.

هم اکنون در پتروشیمی بندرامام و بوعلی سینا که هر دو زیرمجموعه هلدینگ خلیج فارس بوده، تولید پارازایلن متوقف است و پتروشیمی اصفهان هم از ظرفیت بسیار پائین تولید پارازایلن برخوردار است. در این شرایط نوری با تولید روزانه ۲۰۰۰ تا ۲۲۰۰ تن پارازایلن به بزرگترین تامین کننده خوراک پتروشیمی شهید تندگویان تبدیل شده است.

توقف تولید پتروشیمی نوری و به دنبال آن توقف تولید پارازایلن در این مجتمع تامین خوراک پتروشیمی شهید تندگویان را با ریسک و نگرانی روبرو کرده و از آنجایی‌که خوراک تندگویان با کشتی تامین می شود باید شاهد کاهش تولید این مجتمع تا چند هفته آینده باشیم زیرا مخازن پتروشیمی تندگویان از ظرفیت بالای ذخیره‌سازی پارازایلن برخوردار نبوده و با توجه به زمان بر بودن انتقال خوراک از عسلویه به ماهشهر این مجتمع هم به زودی با کاهش و احتمالا در صورت طولانی شدن فرآیند توقف پتروشیمی نوری با کاهش شدید و حتی توقف تولید روبرو می‌شود که این توقف بازار عرضه و تقاضای PET به عنوان محصول مهم پتروشیمی تندگویان را نشانه خواهد گرفت.

*بحران تولید ظروف یک‌بار مصرف در ماه محرم و صفر

یکی از محصولات کلیدی و مهم دیگر پتروشیمی نوری، بنزن بوده که به منظور تولید محصول «اتیل بنزن» راهی پتروشیمی پارس می‌شود و در نهایت اتیل بنزن صرف تولید محصول «استایرن منومر» به عنوان خوراک مجتمع‌های تولیدکننده پلی‌استایرنی همچون پتروشیمی تبریز، انتخاب، تخت جمشید پارس، واحدهای بخش خصوصی و غیره می‌شود.

با توقف تولید پتروشیمی نوری، همسایه این مجتمع یعنی پتروشیمی پارس هم با مشکل تامین خوراک بنزن روبرو می‌شود که در صورت طولانی شدن فرآینده تعمیرات نوری احتمالا باید خوراک بنزن پتروشیمی پارس با کشتی از پتروشیمی بوعلی از بندرماهشهر تامین شود که علاوه بر افزایش ریسک و هزینه تولید در شرایط تحریم تامین کشتی هم با مشکلاتی روبرو خواهد شد.

نکته دیگر آن است که با کاهش تولید استایرن منومر و به تبع آن کاهش عرضه این خوراک، تولید واحدهای پلی‌استایرنی که تامین کننده خوراک صنایع ظروف یک بار مصرف بوده هم با مشکلاتی روبرو می شود.

*کاهش شدید تولید در پتروشیمی جم

 سبد خوراک پتروشیمی جم به شدت به محصولات پتروشیمی نوری وابسته بوده به طوری‌که چهار خوراک کلیدی و مهم پتروشیمی جم شامل برش سبک، رافینیت، آروماتیک‌های سنگین و برش پنتان پتروشیمی جم توسط مجتمع نوری تامین می شود که توقف تولید نوری به شدت پتروشیمی جم را متاثر می کند و در تولید محصولات خوراک مایع این مجتمع و حتی تولید اتیلن، پروپیلن جم هم تاثیرگذار بوده که دامنه این کاهش تولید به پتروشیمی پلیمر آریا ساسول و پلی‌پروپیلن جم که خوراک پروپیلن از پتروشیمی جم دریافت می‌کنند را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

*سایه پتروشیمی نوری بر تولید بنزین ایران

همزمان با افزایش ظرفیت تولید بنزین، برنامه ریزی گسترده‌ای به منظور افزایش تولید MTBE در دو پتروشیمی شیمی بافت و بندرامام انجام شده است تا امکان تامین اکتان افزای بنزین تولیدی پالایشگاه ها فراهم شود و در این راستا از پارسال توافقی بین پتروشیمی جم و شیمی بافت صورت گرفت تا بخشی از خوراک رافینیت چهارکربنه مورد نیاز تولید MTBE پتروشیمی شیمی بافت از پتروشیمی جم تامین شود و حتی یک اسلکله تخصصی برای بارگیری رافینیت چهارکربنه از عسلویه به ماهشهر احداث شد.

اما با توقف تولید پتروشیمی نوری و به دنبال آن کاهش تولید پتروشیمی جم قطعا پتروشیمی شیمی بافت به عنوان دومین تولیدکننده بزرگ MTBE کشور هم متاثر از این کاهش تولید خواهد شد. پتروشیمی شیمی تکس آریا هم که بخشی از خوراک را از پتروشیمی شیمی بافت تحویل می‌گیرد سهمی از این کاهش تولید خواهد داشت.

*ماه عسل در بزرگترین هلدینگ پتروشیمی تمام شد؟

مسئولان شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس تا امروز کوچکترین واکنشی به توقف تولید در پتروشیمی نوری نشان ندادند اما این سکوت نمی تواند ضعف شدید مدیریت در تولید پایدار و مستمر پتروشیمی نوری را توجیه کند.

مسئولان و مدیران ارشد بزرگترین هلدینگ پتروشیمی کشور به خوبی از جایگاه و اهمیت محصولات تولیدی پتروشیمی نوری آگاه بودند و حتی برنامه ریزی تعمیرات اساسی این واحد قبل از اعمال تحریم های غیرقانونی انجام شده بود اما با وجود انجام این تعمیرات در اوج شرایط تحریم این مجتمع از مدار تولید خارج شد تا هم ریسک تولید گاز پارس جنوبی بیشتر شود و هم بخش عمده ای از مجتمع های پتروشیمی مستقیم و غیرمستقیم با مشکل تامین خوراک روبرو شوند.

مسئولان این هلدینگ با این توقف تولید قبول دارند که بالاخره ماه عسل دوران مدیران این مجموعه تمام شده و باید برای مدیریت شرایط سخت تحریم غیرقانونی مدیریتی هوشمندانه‌تر را در دستور کار قرار بدهند؟

فارس