نفت امروز /  به گزارش ایسنا، در حالی دو سال از عمر دولت می گذرد که شاهد توسعه طرح های پتروشیمی و اجرای طرح‌های جدید هستیم و این صنعت در مسیر افزایش تولید، صادرات و افزایش ارزآوری قدم بر می دارد. در حال حاضر صنعت پتروشیمی ایران با بیش از 92 میلیون تن ظرفیت تولید در مسیر رشد و توسعه است که حدود 70 درصد از محصولات تولیدی صادر می ‌شود.

550 گرید انواع محصولات پتروشیمی در مجتمع­‌های پتروشیمی تولید می­‌شود و سال گذشته نیز 16 میلیارد دلار صادرات انواع محصولات پتروشیمیایی انجام و 14 میلیارد آن در سامانه نیما عرضه شد که نقش تعیین‌کننده‌ای در تنظیم بازار ارز داشت. حدود 90 میلیارد دلار سرمایه­‌گذاری در صنعت پتروشیمی کشورمان انجام شده است و بیش از 100 طرح توسعه­‌ای نیز در نقاط مختلف کشور وجود دارد.
راهبرد شرکت ملی صنایع پتروشیمی تکمیل زنجیره ارزش محصولات پتروشیمی است و 21 طرح مهم به هلدینگ­‌های پتروشیمی برای تحقق زنجیره ارزش معرفی شده است. 21 طرح مورد اشاره، طرح­‌های ملی خودکفایی زنجیره ارزش هستند که ارزش سرمایه­‌گذاری مجموع آن حدود 9 میلیارد دلار برآورد می­‌شود.
صنعت پتروشیمی ایران به‌سرعت در حال بومی­‌سازی نیازهای خود است و اکنون در زمینه دانش فنی، کاتالیست‌ها، کالاها و تجهیزات بسیاری از نیازهای صنعت از طریق بومی‌سازی تامین می­‌شود و پیش‌بینی می شودتا پنج سال آینده در تامین نیازهای کالاهای راهبردی صنعت پتروشیمی خودکفا شویم.
آنطور که مرتضی شاهمیرزایی معاون وزیر نفت اعلام کرده تا پایان فعالیت دولت سیزدهم همه 99 کاتالیست مورد استفاده در صنعت بومی­‌سازی خواهد شد. اهتمام شرکت ملی صنایع پتروشیمی این است که وابستگی 15 تا 25 درصدی به کالا و تجهیزات را که در برخی از طرح‌ها وجود دارد به صفر نزدیک کنیم تا صنعت پتروشیمی نیازهای کالایی و تجهیزاتی خود را از سازندگان داخلی تامین کند.
به گفته وی امسال مجتمع‌های تولیدی مکلف هستند در شرایطی که محدودیت تامین خوراک وجود ندارد، با حداکثر ظرفیت تولید داشته باشند تا شاهد افزایش تولید نسبت به سال‌های گذشته باشیم و افزون بر تامین نیاز داخل، مازاد آن نیاز ارزی کشور را تامین کند. افزون بر 21 طرح پیشران تکمیل زنجیره ارزش، طرح‌های تازه‌ای در دستور کار است و به مجتمع‌های پتروشیمی تاکید شده است که از خوراک‌های موجود در واحدهای خود به سمت تولید محصولات جدید و تنوع‌بخشی به سبد محصولات پتروشیمی حرکت کنند.
از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون نیز طرح هایی به بهره‌برداری رسیده‌ و کلنگ طرح‌های جدید نیز زده شده است. طرح انیدریدمالئیک شرکت پتروکیمیای ابن‌سینا به‌عنوان نخستین طرح تکمیل‌کننده زنجیره ارزش خوراک «بوتان» با ظرفیت سالانه 80 هزار تن تفکیک بوتان در منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی ماهشهر بهمن‌ماه 1400 به بهره‌برداری رسید که با راه‌اندازی این طرح از خام‌فروشی بوتان جلوگیری و همه نیازهای کشور تامین می‌شود. رقم اشتغال این طرح در زمان اجرا حدود 150 نفر مستقیم و در زمان بهره‌برداری حدود 120 نفر است که تعداد زیادی اشتغال غیرمستقیم هم ایجاد می‌کند.
پتروشیمی دی آریا پلیمر خمین نیز با ظرفیت سالانه 175 هزار تن امسال در تیرماه 1401 وارد مدار تولید شد. در این واحد پتروشیمی که خوراک مورد نیازش از پالایشگاه شازند اراک تامین می‌شود، 17 گرید هموپلیمر و 11 گرید کوپلیمر تولید خواهد شد که حدود 17 درصد از پلی‌پروپیلن مورد نیاز صنایع پایین‌دستی کشور را تامین می‌کند. بر اساس پیش‌بینی‌ها با بهره‌برداری از این واحد پلی‌پروپیلن در شهرستان خمین 350 شغل مستقیم و 1200 شغل غیرمستقیم ایجاد می‌شود.
پتروشیمی پارس ‌گلایکول یازدهم اسفندماه 1401 به دستور رئیس‌جمهوری در فاز دوم پتروشیمی منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس افتتاح شد. ظرفیت تولید پتروشیمی پارس‌گلایکول در مجموع 553 هزار و 500 تن اتیلن گلایکول است که منواتیلن‌گلایکول به ظرفیت 500 هزار تن به‌عنوان محصول اصلی و 50 هزار تن دی‌اتیلن‌گلایکول و 3 هزار و 500 تن تری‌اتیلن‌ گلایکول به‌عنوان محصولات جانبی در این مجتمع تولید خواهد شد.
فاز نخست طرح پالایش گاز هویزه خلیج فارس (کارخانه گاز و گاز مایع 3200) هشتم اردیبهشت‌ماه 1402 با حضور سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری و جواد اوجی، وزیر نفت با هدف صیانت از محیط‌ زیست و جلوگیری از سوزاندن گازهای حاصل از فرآورش نفت و تبدیل آن به محصولات ارزشمند و خلق ثروت به بهره‌برداری رسید. این طرح با سرمایه‌گذاری یک میلیارد و 338 میلیون دلار ارزی و 221 میلیارد تومان به‌منظور جمع‌آوری گازهای همراه نفت میدان‌های یادآوران، آزادگان شمالی و جنوبی، یاران شمالی و جنوبی، دارخوین و سهراب، سپهر، جفیر، سوسنگرد و بندکرخه اجرا شده است.
این طرح در دو فاز با ظرفیت فرآورش روزانه هر فاز 250 میلیون فوت ‌مکعب گازهای همراه نفت احداث شده است که پس از جمع‌آوری گازهای همراه نفت روزانه 97 هزار بشکه ان‌جی‌ال با خط لوله 185 کیلومتری به پتروشیمی بندرامام، 360 میلیون فوت‌مکعب گاز شیرین به خط سراسری و نیروگاه غرب کارون تزریق می‌شود، همچنین روزانه 41 تن نیز گوگرد در این مجتمع تولید خواهد شد.
مخازن نه‌گانه فاز دوم مخازن سبز پتروشیمی عسلویه با ظرفیت ذخیره‌سازی 414 هزار مترمکعب فرآورده‌های پتروشیمیایی و سرمایه‌گذاری بالغ بر 24 هزار میلیارد ریال، 11 اسفندماه 1401 با دستور رئیس‌جمهوری بهره‌برداری رسمی شد. مخازن نه‌گانه فاز دوم مخازن سبز پتروشیمی عسلویه شامل 6 دستگاه مخزن ذخیره‌سازی متانول و سه دستگاه مخزن ذخیره‌سازی فرآورده‌های اتیلن‌ گلایکول به همراه خطوط ارتباطی و صادراتی مورد نیاز تا درگاه بندر صادراتی پارس است. فاز دوم مخازن سبز پتروشیمی عسلویه شامل 13 مخزن است که اجرای پروژه مخازن نه‌گانه بخش اصلی این فاز محسوب می‌شود و چهار مخزن باقیمانده به تناسب تکمیل طرح‌های پتروشیمی فاز دوم پتروشیمی عسلویه عملیاتی می‌شوند.
واحد دوم ASU2 (واحد هوای فشرده) و پست 400/230 کیلوولت شرکت دماوند انرژی عسلویه با دانش و فناوری روزآمد و استفاده از پیشرفته‌ترین ماشین‌آلات اسفندماه 1401 به بهره‌برداری رسید. با بهره‌برداری از این پروژه راهبردی با ظرفیت تولید 72 هزار و 500 نرمال مترمکعب اکسیژن، 11 هزار نرمال مترمکعب نیتروژن، 6 هزار و 700 نرمال مترمکعب هوای ابزار دقیق و 3 هزار و 400 نرمال مترمکعب هوای سرویس، زمینه تامین اکسیژن مورد نیاز شرکت‌های متقاضی این محصولات در فاز دوم پتروشیمی منطقه پارس مهیا شد.
پیش‌تراکم کارخانه گاز و گاز مایع 900 در اردیبهشت‌ماه 1402 با دستور سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری به بهره‌برداری رسید. پیش‌تراکم گاز ان‌جی‌ال 900 از جمله 27 پروژه طرح «بهسازی و احداث تاسیسات جمع‌آوری گازهای مشعل» در شرق کارون است. هزینه انجام‌شده برای تکمیل پروژه پیش‌تراکم گاز ان‌جی‌ال 900 حدود 3 میلیون یورو و 600 میلیارد ریال است که با اجرای آن روزانه حدود 250 میلیون فوت‌مکعب خوراک پالایشگاه گاز بیدبلندخلیج فارس افزایش می‌یابد.
پیش‌تراکم کارخانه گاز و گازمایع 1000 نیز به فرمان سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری در اردیبهشت‌ماه 1402 به بهره‌برداری رسید. هزینه انجام‌شده برای تکمیل پروژه پیش‌تراکم گاز ان‌جی‌ال 1000 حدود 4.5 میلیون یورو و 600 میلیارد ریال است که با اجرای آن روزانه حدود 100 تا 150 میلیون فوت‌مکعب خوراک پالایشگاه گاز بیدبلندخلیج فارس افزایش می‌یابد. پیش‌تراکم ان‌جی‌ال 1000 از جمله 27 پروژه طرح «بهسازی و احداث تاسیسات جمع‌آوری گازهای مشعل» در شرق کارون است.
چهار طرح پایین‌دستی صنایع پتروشیمی با محوریت اقتصاد مقاومتی و در چارچوب طرح‌های دانش‌بنیان دهم شهریورماه 1401 با دستور محمدمخبر، معاون اول رئیس‌جمهوری در منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی به بهره‌برداری رسید. شرکت بهین‌پلیمرآریایی واحد تولید کاتالیست صنعتی از گروه صنعتی رجال با سرمایه‌گذاری 500 میلیارد ریال در محل سایت 3 منطقه، واحد تولید کاغذ و مقوا از کربنات کلسیم از شرکت پترونیکان جنوب با سرمایه‌گذاری 700 میلیارد ریال به اضافه 2.6 میلیون دلار سرمایه‌گذاری ارزی در سایت یک منطقه، واحد تولید اسیدبنزوئیک و اسیدترفتالیک خام از شرکت شاد به‌افروز سبلان گستر با سرمایه‌گذاری 330 میلیارد ریال و طرح تولید کامپاند و گرانول پی‌وی‌سی و بازیافت محصول off گرید جامد از شرکت سینا سود با سرمایه‌گذاری 400 میلیارد ریال نیز در سایت یک منطقه افتتاح شدند.
عملیات اجرایی طرح تولید پروپیلن از پروپان (PDH/PP) شرکت پالایش پارسیان سپهر شهریورماه 1401 با هدف تکمیل زنجیره ارزش و ظرفیت تولید سالانه 450 هزار تن پروپیلن، 300 هزار تن پلی‌پروپیلن، 100 هزار تن آکریلیک اسید و سوپرجاذب‌ها آغاز شد. این طرح به‌منظور افزایش زنجیره ارزش 536 هزار تن پروپان از محل تولیدات شرکت پالایش پارسیان سپهر با سرمایه 488 میلیون یورویی و 29000 هزار میلیارد ریالی در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس احداث خواهد شد.
عملیات اجرایی طرح PDH/PP پتروشیمی پارس هفتم شهریورماه 1401 آغاز شد. طرح PDH پتروشیمی پارس با ظرفیت تولید 600 هزار تن پروپیلن و 500 هزار تن پلی‌پروپیلن و سرمایه‌گذاری 645 میلیون دلار و 66 هزار میلیارد ریال در مدت 48 ماه در منطقه ویژه اقتصادی پارس (عسلویه) احداث می‌شود. سالانه 700 هزار تن پروپان از محل تولیدات پتروشیمی پارس و 3.8 هزار تن اتیلن از پتروشیمی‌های منطقه به‌عنوان خوراک در این واحد مصرف می‌شود. بازگشت سرمایه این طرح 17.18 درصد و دوره بازگشت سرمایه عادی از زمان احداث، هشت سال‌ونیم و درآمد کل سالانه در زمان بهره‌برداری کامل 567 میلیون دلار است که سود خالص سالانه 160 میلیون دلاری نصیب پتروشیمی پارس خواهد کرد.
شرکت پالایش گاز بیدبلندخلیج فارس تولید پلی‌پروپیلن را به‌منظور تکمیل زنجیره ارزش و تولید ارزش افزوده و اشتغال‌زایی در منطقه بهبهان در دستور کار قرار داد و به این منظور عملیات اجرایی طرح تولید پروپیلن از پروپان (PDH) را شهریورماه 1401 آغاز کرد. این طرح در دوران اجرا برای حدود 5 هزار نفر و در دوران بهره‌برداری برای 500 تا 600 نفر اشتغال‌زایی مستقیم خواهد داشت.
عملیات اجرایی پروژه یک میلیون و 650 هزار تنی پتروالفین فن‌آوران پاییز 1401 کلید خورد و پس از تکمیل مطالعات امکان‌سنجی و صدور مجوزهای لازم، با مشارکت سهامداران خود وارد مرحله عملیاتی ساخت شد. هدف از احداث این واحد با توجه به لزوم تغییر راهبردهای تولیدی از خام‌فروشی به سوی اهداف با سودآوری مطمئن و پایدارتر، تامین خوراک لازم برای زنجیره ارزش تعریف‌شده این محصول در پتروالفین فن‌آوران اعلام شده است. قرار است با توسعه زنجیره تولید در حوزه صنایع پایین‌دست متانول، سالانه 280 هزار تن پلی‌اتیلن سبک و سنگین خطی و 450 هزار تن پلی‌پروپیلن در کنار دیگر محصولات جانبی تولید شود. این طرح در فاز پروژه حدود 3 تا 4 هزار نفر اشتغال‌زایی مستقیم خواهد داشت و در زمان بهره‌برداری و عبور از فاز پروژه دارای ساختار نیروی انسانی 800 نفری خواهد بود.
عملیات اجرایی طرح «سبزواره پتروشیمی همت» با سرمایه‌گذاری 300 میلیون یورو به‌منظور تولید سالانه یک میلیون و 75 هزارتن اوره گرانول در 22 آذرماه 1401 در عسلویه آغاز شد. طرح پتروشیمی همت در زمینه تولید اوره گرانول با استفاده از آمونیاک مازاد مجتمع‌های پتروشیمی داخل کشور و دی‌اکسیدکربن مازاد حاصل از ونت‌های فرآیندی مجتمع‌های پتروشیمی پارس، پارسیان سپهر و فرساشیمی در منطقه عسلویه اجرا می‌شود. برآورد سرمایه‌گذاری ثابت داخلی و خارجی این طرح 300 میلیون یورو است که با پایان عملیات اجرایی و ورود به عرصه بهره‌برداری، حدود 600 هزار تن آمونیاک مازاد از دیگر مجتمع‌ها، 830 هزار تن دی‌اکسیدکربن مازاد از مجتمع‌های منطقه عسلویه به‌عنوان خوراک مصرف و روزانه 3 هزار و 250 تن اوره گرانول (معادل یک میلیون و 75 هزار تن در سال) تولید می‌کند.
عملیات اجرایی طرح تبدیل گاز به محصولات با ارزش افزوده بالاتر (GTX) شرکت پتروشیمی تفتان آریا در نیمه دوم سال 1401 آغاز شد. برای اجرای گام نخست این طرح که در چابهار، قطب سوم صنایع پتروشیمی ایران احداث می‌شود، 1.4 میلیارد دلار اعتبار در نظر گرفته شده است. هدف از اجرای طرح GTX، تولید محصولات پایین‌دست زنجیره ارزش متانول، شامل اسید استیک، فرمالدئید، وینیل استات مونومر و محصولات زنجیره پلی‌ال (پلی‌یورتان) شامل بوتان دیول و… است.
عملیات اجرایی طرح PDH/PP پلیمر کنگان با هدف تکمیل زنجیره ارزش یازدهم اسفندماه 1401 با حضور وزیر نفت و معاونش در امور پتروشیمی آغاز شد. طرح پروپان به پروپیلن و پروپیلن به پلی‌پروپیلن (PDH/PP) شرکت توسعه پلیمر کنگان با ظرفیت اسمی سالانه 600 هزار تن پروپیلن و 600 هزار تن پلی‌پروپیلن در ضلع جنوب‌شرقی فازهای 24-22 پارس جنوبی احداث می‌شود. 714 هزار تن پروپان مورد نیاز این طرح از پارس جنوبی و روزانه 1.28 میلیون مترمکعب گاز طبیعی از سوی شرکت ملی گاز ایران به‌عنوان خوراک تامین می‌شود.
دولت سیزدهم عزم جدی برای توسعه طرح های پتروشیمی و همچنین افزایش دیپلماسی در این حوزه داشته تا جایی که فعالانی از کشورهای برزیل، چین، روسیه و برخی کشورهای اروپایی در چهاردهمین همایش بین‌المللی صنعت پتروشیمی ایران حضور پیدا کردند و در بحث گسترش دیپلماسی انرژی از سرمایه‌گذاران کشورهای همسو با سیاست‌های ایران نیز دعوت به همکاری شد، اکنون این کشورها در حال انجام کارهای مقدماتی برای حضور مستقیم در طرح‌های پتروشیمی ایران هستند.
بسته‌های سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی آماده است و سرمایه‌گذاران خارجی برای حضور در طرح‌های پتروشیمی هاب‌های مکران و جاسک اعلام آمادگی کرده‌اند، اما به‌دلیل تحریم‌ها امکان اعلام آنها وجود ندارد. به طور کلی به نظر می رسد که دولت گام های بلندی را در این عرصه برداشته و می توان انتظار داشت که تا پایان دولت شاهد کارنامه درخشانی در این حوزه باشیم.

ایسنا