مدتهاست که سخن از اصلاح قیمت بنزین هست، اما خبری از سیاست‌های اجرایی آن نیست و نکته اینجاست که اصولا لزوم این کار چیست و چرا کارشناسان به جد دنبال تحقق این امر هستند.

نفت امروز /یکی ازمهمترین موضوعات مرتبط با لایحه بودجه ۹۸ سال گذشته مجلس، تصمیم گیری درباره قیمت و نحوه توزیع بنزین در سال ۹۸ بود و به دلیل حساسیت این موضوع، کمیسیون تلفیق تصمیم گرفت این موضوع به صورت ویژه توسط کمیته ای از اعضای این کمیسیون بررسی شود و این کمیته پیشنهادهای خود در این زمینه را به کمیسیون تلفیق ارائه دهد. مهمترین پیشنهاد مطرح در این زمینه، پیشنهاد ارائه شده توسط احمد امیرآبادی نماینده مردم قم در مجلس و عضو کمیسیون تلفیق مجلس بود  که  با مخالفت مجلس روبه روشد.
اما با همه این کش‌و‌قوس‌ها، چیزی که مشهود است این است که دولت روحانی در ۵ سال اخیر به خوبی نشان داده که علاقه چندانی به گرفتن تصمیمات بزرگ در حوزه های اقتصادی وعلل الخصوص نفت ندارد.
حال این روزها با افزایش چشمگیر قیمت ارز از اواخر سال ۹۶،  و افزایش چشمگیر سود قاچاق بنزین، شاهد افزایش قابل توجه قاچاق این فرآورده نفتی در تابستان امسال بودیم که تخمین زده می شود حدود ۵ میلیون لیتر در روز است.
از طرف دیگر با حذف سهمیه بندی بنزین، انگیزه مردم نیز برای مدیریت مصرف این فرآورده نفتی از بین رفت و سرعت رشد مصرف بنزین افزایش یافت. همچنین با تک نرخی شدن بنزین، افزایش قیمت این فرآورده نفتی هم پیچیده تر شد و به همین دلیل، قیمت بنزین ثابت در سال های اخیر باقی ماند. با توجه به همین وضعیت، شاهد افزایش چشمگیر مصرف این فرآورده نفتی در سال های اخیر بودیم به گونه ای که مصرف آن به حدود ۸۰ میلیون لیتر در روز در سال گذشته رسید. در سال جاری هم با توجه به تداوم این روند و همچنین افزایش چشمگیر قاچاق بنزین، مصرف این فرآورده نفتی به حدود ۹۰ میلیون لیتر در روز رسید.
همچنین به گزارش فارس، البته با راه اندازی فازهای دوم و سوم پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس در سال جاری و افزایش میزان تولید بنزین به حدود ۹۵ میلیون لیتر در روز، شاهد قطع واردات این فرآورده نفتی از مهرماه امسال بودیم. هرچند احداث فاز چهارم پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس در دستور کار وزارت نفت قرار دارد ولی این روند تداوم نخواهد داشت. ماجرا ساده است سرعت افزایش مصرف بنزین قطعا بیشتر از سرعت احداث پالایشگاه ها (افزایش تولید بنزین) است بنابراین در صورت تداوم داشتن روند رشد فعلی مصرف بنزین (حدود ۱۰ درصد در سال)، به زودی وابستگی شدیدی به واردات آن پیدا خواهیم کرد. براساس بررسی های مرکز پژوهش های مجلس با تداوم وضعیت فعلی مصرف بنزین، میزان مصرف این فرآورده نفتی در سال ۱۳۹۹ به بیش از ۱۲۰ میلیون لیتر در روز می رسد در حالی میزان تولید بنزین در سال مذکور حدود ۱۰۵ میلیون لیتر در روز خواهد بود. براساس پیش بینی این مرکز پژوهشی با تداوم این روند، شکاف بسیار شدیدی بین تولید و مصرف این فرآورده نفتی در کشورمان تا ۱۵ سال آینده ایجاد می شود و نیازمند واردات روزانه ۱۵۵ میلیون بنزین خواهیم بود که هزینه بسیار سنگینی به اقتصاد کشورمان تحمیل خواهد کرد.
با این وجود چند دلیل اصلی برای اصلاح قیمت بزنین ایجاد می‌شود ، از یک سو باعث کنترل قاچاق گسترده سوخت، با توجه تفاوت فاحش قیمت این محصول در خارج و داخل کشور خواهد شد و از سویی دیگر با توجه به شرایط  کنونی و فقدان زیر ساخت‌های لازم برای ذخیره‌سازی و حمل‌ونقل فراورده‌های نفتی در کشور امکان اضافه شدن سالیانه ۱۰ درصد به مصرف بنزین وجود ندارد  و باید روند مصرف آن کنترل شود. گفتنی است عامل اصلی رشد مصرف بنزین در سال های اخیر، ارزانی نسبی آن و نبود سازوکارهای بازدارنده در مصرف بوده است.
افزون بر این ، بحث یارانه پنهان در این زمینه هم وجود دارد، درواقع در شرایط کنونی هر فردی که تحرک و جابه‌جایی بیشتری داشته باشد، چه با استفاده از وسایل نقلیه عمومی و چه با استفاده از وسایل شخصی، از بنزین ارزان بیشتری استفاده می‌کند و برعکس آنان که نیاز به سفر درون‌شهری یا برونشهری کمتری دارند از یارانه پنهان کمتری استفاده میکنند.البته، حمل‌ونقل ارزان بار، سبب استفاده عامه مردم از سوخت ارزان شده است. در شرایط فعلی حدود ۵۴ هزار میلیارد تومان یارانه پنهان در سال به دارندگان خودرو سواری شخصی تعلق میگیرد زیرا درحال حاضر حدود ۶۰ میلیون لیتر بنزین در روز توسط دارندگان خودروهای سواری شخصی مصرف می‌شود که با در نظر گرفتن قیمت ۴۳ سنتی بنزین در فوب خلیج فارس و با ارز سامانه نیما، مجموع یارانه پنهان در حدود ۵۴ هزار میلیارد تومان خواهد بود.
و اما دلیل آخر برای  اصلاح قیمت بنزین ، نیازهای بودجه ای است، به این صورت که در نتیجه با فقدان برنامه‌های کاهش مصرف بنزین و ثابت ماندن ظرفیت‌های تولید آن، افزایش شکاف تولید و مصرف بنزین نیاز به افزایش واردات و افزایش کسری دولت را در پی خواهد داشت.
حال باید دید با این اوصاف سرنوشت بنزین کشور به کجا ختم خواهد شد.
اختصاصی