به گزارش نفت امروز به نقل از فارس، بی‌شک اساسی‌ترین الزام کنونی صنعت نفت ایران، جذب سرمایه‌گذار و تأمین مالی پروژه‌هاست. سرمایه‌گذاری همانند خونی در رگ صنعت نفت است که فقدان آن سبب رکورد و تلف شدن ظرفیت‌ها در این صنعت استراتژیک می‌شود.
اعمال تحریم‌های ظالمانه آمریکا باعث شد که صنعت نفت ایران از فرصت جذب سرمایه‌گذاری خارجی از کشورهای اروپایی تا حد زیادی محروم بماند، هر چند جذب سرمایه‌گذاری از کشورهایی نظیر چین و روسیه در زمان تحریم‌های اول و دوم انجام شده است که می‌تواند با گسترش تعاملات افزایش یابد.
به هر صورت حل چالش تامین مالی پروژه‌ها، نیازمند ایده‌های جدیدی با اتکا به توان داخلی است. حجم نقدینگی موجود در کشور هم‌اکنون حدود ۴۰۰۰ هزار میلیارد تومان است که می‌توان از این فرصت برای تامین مالی پروژه‌های نفت استفاده کرد.
ایده جدید وزارت نفت برای تأمین مالی پروژه‌های نفتی
پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم، وزارت نفت ایده جدیدی برای جذب سرمایه‌گذاری در بالادست و پایین‌دست صنعت نفت را مطرح و پیگیری کرد که این ایده ناظر به تأمین مالی ابرپروژه‌های نفتی با سرمایه‌گذاری کنسرسیوم بانکی و هلدینگ‌های صنایع بزرگ است.
جواد اوجی، وزیر نفت درباره ایده جدید تأمین مالی پروژه‌های نفتی اینگونه توضیح می‌دهد: وزارت نفت معطل سرمایه‌گذار خارجی نمانده است و از توان و ظرفیت هلدینگ‌های بزرگ و کنسرسیوم بانک‌های کشور برای انجام پروژه‌های صنعت نفت استفاده می‌کند.
اکنون تراز گازی کشور منفی است و در ماه‌های سرد سال به هلدینگ‌های صنایع بزرگ فولاد و پتروشیمی به میزان نیاز گاز تحویل داده نمی‌شود که این موضوع عدم‌النفع چند میلیارد دلاری در پی دارد. از طرفی بررسی صورت مالی این شرکت‌ها حاکی از حاشیه سودهای بالا و غیرمتعارف آنهاست که می‌تواند برای توسعه میدان‌های گازی و تأمین گاز موردنیاز خود استفاده شود. این موضوع برای پالایشگاه‌ها و تأمین خوراک نفت آنها نیز صدق می‌کند.
از طرفی نظام بانکی کشور نیز در سال‌های گذشته از رسالت اصلی خود منحرف شده است و به جای حمایت از تولید، با هدف کسب سود بیشتر به بنگاه‌داری روی آورده است. با ریل‌گذاری و زمینه‌سازی مناسب دولت، پروژه‌های جذاب صنعت نفت می‌توان میزبان سرمایه‌گذاری بانک‌ها شد.
حال با گذشت حدود ۹ ماه از روی کار آمدن دولت سیزدهم بد نیست نگاهی به کارنامه وزارت نفت برای جذب سرمایه از کنسرسیوم بانکی و صنایع بزرگ و معرفی طرح‌ها بیندازیم. البته هنوز برای قضاوت زود است، زیرا یک طرح برای رسیدن به مرحله اجرا و بهره‌برداری به چند سال نیاز دارد تا عملکرد مورد قضاوت قرار گیرد.
احداث خط لوله ۹۴۸ کیلومتری تابش با سرمایه‌گذاری بانک ملت
نخستین اقدام وزارت نفت به امضای تفاهم‌نامه احداث خط لوله تابش برای انتقال فرآورده‌های نفتی کشور از رفسنجان تا مشهد مقدس در تاریخ ۲۵ دی‌ماه پارسال منجر شد، این تفاهم‌نامه بین شرکت شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران و «بانک ملت» امضا شد.
احجام این پروژه به صورت احداث ۸۹۶ کیلومتر خط لوله ۲۲ اینچ و ۵۲ کیلومتر خط لوله ۱۸ اینچ در مجموع با تناژ ۱۵۰ هزار تن و احداث ۲ تلمبه‌خانه و ۳ پایانه تعریف شده است.
مسیر احداث این خط لوله انتقال فرآورده‌های نفتی از رفسنجان تا مشهد است و از سه استان کرمان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی به طول ۹۴۸ کیلومتر عبور می‌کند.
مقدار سرمایه‌گذاری موردنیاز برای این پروژه بر اساس برآوردهای اولیه ۳۷۲ میلیون یورو خواهد بود، زمان شروع پروژه سال ۱۴۰۱ و مدت زمان اجرا چهار سال پیش‌بینی شده است. این خط لوله امکان انتقال فرآورده با ظرفیت ۱۵۰ هزار بشکه در روز را داراست.
تسهیلات بانکی ۱۷ هزار میلیارد تومانی بانکی برای نوسازی نفتکش جاده‌پیما
تفاهم‌نامه نوسازی و تقویت ناوگان سوخت‌رسان جاده‌ای دومین تفاهم‌نامه‌ای بود که در تاریخ ۲۳ بهمن پارسال میان شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران و بانک ملت امضا شد، با اجرای این تفاهم‌نامه بانک ملت متعهد می‌شود برای نوسازی ۵۰۰ کشنده تا ۱۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان تسهیلات پرداخت کند.
هم‌اکنون حدود ۶۵ درصد فرآورده موردنیاز بخش نیروگاهی با نفتکش ارسال و حمل می‌شود و حدود ۱۲ هزار نفتکش در زنجیره توزیع فرآورده فعالیت می‌کنند که نوسازی این ناوگان، نقشی مهم در تسهیل و به‌روزرسانی فرآیندهای این عملیات، افزایش ضریب ایمنی و استانداردهای زیست‌محیطی ایفا خواهد کرد.
۸ قرارداد جمع‌آوری گاز مشعل شرق کارون با سرمایه‌گذاری ۴۷۰ میلیون یورویی
قرارداد ۸ طرح جمع‌آوری گازهای مشعل شرق کارون به ارزش ۴۷۰ میلیون یورو در تاریخ ۱۲ اسفندماه سال گذشته و با سرمایه‌گذاری هلدینگ پتروشیمی امضا شد.
طرح‌های جمع‌آوری گازهای مشعل با هدف جلوگیری از گازسوزی، رعایت ملاحظات محیط زیستی، ایجاد ارزش افزوده از گازهای سوزانده‌شده در شرق رودخانه کارون و تأمین خوراک پایدار شرکت‌های پتروشیمی تعریف شده است.
محسن خجسته‌مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران با بیان اینکه پنج طرح اصلی جمع‌آوری گازهای مشعل در کشور داریم که ارزش این پنج طرح حدود ۷ میلیارد یوروست، گفت: طرحی که امروز انعقاد قرارداد آن انجام می‌شود حدود یک میلیارد یورو است که امروز حدود ۵۰۰ میلیون یورو دیگر در دولت سیزدهم امضا می‌شود.
امضای تفاهم‌نامه بانک تجارت برای تأمین مالی خط لوله ۴۰۰ کیلومتری پارس
تفاهم‌نامه تأمین منابع مالی خط لوله جدید و راهبردی «پارس» ۱۵ اسفندماه پارسال با حضور وزیران نفت و اقتصاد بین شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران و بانک تجارت امضا شد.
خط لوله جدید انتقال فرآورده‌های نفتی پارس به طول ۴۰۰کیلومتر با قطر ۱۴ اینچ در مسیر شهرستان‌های مهرآران و فسا ساخته می‌شود و سپس به شیراز می‌رسد، در طول مسیر این خط لوله ۲ تلمبه‌خانه، یک پایانه و یک انبار نفت جدید به ظرفیت ۸۰ میلیون لیتر در فسا ساخته خواهد شد.
ظرفیت انتقال خط لوله پارس ۷۳ هزار بشکه در روز (حدود ۱۲ میلیون لیتر فرآورده در روز) خواهد بود و عملیات اجرایی چهارساله آن از سال ۱۴۰۱ آغاز خواهد شد.
خط لوله جدید پارس در مسیر شهرهای مهرآران - فسا و شیراز با هدف تأمین کسری و توزیع بهینه سوخت موردنیاز استان فارس احداث می‌شود. استفاده از خط لوله به‌عنوان جایگزین حمل‌ونقل جاده‌ای موجب می‌شود که هزینه‌ها به یک نهم کاهش یابد.
کنسرسیوم ۴ میلیارد دلاری بانک‌ها برای تامین مالی پروژه‌های پتروپالایشی
یکی از طرح‌های جدی وزارت نفت در حوزه زنجیره ارزش، احداث پتروپالایشگاه ۳۰۰ هزار بشکه‌ای شهید سلیمانی است. به گفته جواد اوجی وزیر نفت بخشی از تامین مالی این پروژه با سرمایه‌گذاری بانک‌ها انجام می‌شود. وزیر نفت دی ماه پارسال از شکل‌گیری کنسرسیومی ۴ میلیارد دلاری با هدف حمایت از پروژه‌های پتروپالایشگاهی خبر داد.
مقدار سرمایه‌گذاری پروژه شهید سلیمانی حدود ۹.۵ میلیارد دلار برآورد شده است که از منابع داخلی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی و شرکت ملی نفت، مشارکت شرکت‌های پالایش نفت موجود، صندوق توسعه ملی، تسهیلات کنسرسیوم بانکی و فروش اوراق اسلامی تامین خواهد شد.
احداث مخزنگاه شهید نادر مهدوی با سرمایه‌گذاری بانک ملی
امسال در نخستین اقدام تفاهم‌نامه تأمین مالی احداث مخزنگاه شهید مهدوی ششم اردیبهشت‌ماه بین شرکت ملی پالایش و پخش و بانک ملی ایران منعقد شد. مخزنگاه شهید نادر مهدوی با توجه به برنامه احداث پتروپالایشگاه شهیدسلیمانی و مهر خلیج‌فارس در استان هرمزگان احداث می‌شود.
در این طرح در ۱۸ مخزن احداث می‌شود که عبارت است از:
- هشت مخزن ۴۰ میلیون لیتری سقف شناور بنزین با ظرفیت ۳۲۰ میلیون لیتر
- دو مخزن ۲۰ میلیون لیتری سقف شناور بنزین با ظرفیت ۴۰ میلیون لیتر
- چهار مخزن ۴۰ میلیون لیتری سقف ثابت گازوئیل با ظرفیت ۱۶۰ میلیون لیتر
- چهار مخزن ۲۰ میلیون لیتری سقف ثابت گازوییل با ظرفیت ۸۰ میلیون لیتر
محل احداث مخزنگاه شهید مهدوی در بندرعباس استان هرمزگان است، سال اجرا ۱۴۰۱ بوده و در یک بازه زمانی سه ساله اجرا می‌شود.
۴ تفاهم‌نامه ۲.۸ میلیارد دلاری با هلدینگ‌های پتروشیمی برای توسعه میادین نفتی و گازی
در بیست و ششمین نمایشگاه نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی که در ماه گذشته برگزار شد نیز اقدام‌های مطلوبی توسط شرکت ملی نفت برای جذب سرمایه‌گذار هلدینگ‌های پتروشیمی در پروژه‌های بالادستی انجام شد که از جمله آن می‌توان به امضای ۴ تفاهم‌نامه به ارزش ۲.۸ میلیارد دلار اشاره کرد.
این تفاهم‌نامه‌ها عبارت‌اند از:
- تفاهم‌نامه بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس به ارزش ۳۰۰ میلیون یورو برای انجام مطالعه توسعه مخزن گازی مارون خامی و جمع‌آوری گازهای مشعل واحدهای فرآورش دارخوین و غرب کارون
- تفاهم‌نامه بین شرکت ملی نفت ایران و کنسرسیوم شرکت‌های پتروشیمی باختر و پتروفرهنگ و پارس پتروزاگرس به ارزش ۹۰۰ میلیون دلار برای انجام مطالعه توسعه میدان‌های گازی گردان، خارتنگ و پازن
- تفاهم‌نامه بین شرکت ملی نفت ایران و کنسرسیوم صندوق بازنشستگی نفت و شرکت مهندسی و ساختمان نفت (اویک) به ارزش ۱.۱ میلیارد دلار برای انجام مطالعه توسعه مخزن گازی قلعه نار و میدان نفتی آذر
- تفاهم‌نامه بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت پالایش پارسیان سپهر به ارزش ۵۰۰ میلیون دلار برای انجام مطالعه افزایش ضریب استحصال اتان از ۹ پالایشگاه پارس جنوبی
در صورتی که این مطالعات در نهایت منجر به عقد قرارداد و اجرای پروژه‌ها شود، ضمن افزایش ظرفیت تولید نفت خام و گاز کشور به میزان ۳۷ هزار بشکه در روز نفت خام، ۵۴ میلیون مترمکعب در روز گاز غنی و ۵۰ هزار بشکه در روز میعانات گازی، روزانه ۱۰۵ میلیون فوت مکعب گازهای مشعل جمع‌آوری و سالیانه یک میلیون تن افزایش استحصال اتان از پالایشگاه‌های پارس جنوبی صورت می‌گیرد.
قرارداد ۷.۵ میلیارد دلاری توسعه میدان آزادگان جنوبی امضا می‌شود
فاز دوم توسعه میدان مشترک آزادگان نیز از جمله ابرپروژه‌های مهم وزارت نفت است که با سرمایه‌گذاری کنسرسیوم بانک‌ها انجام می‌شود.
مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در بیست و ششمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی درباره جزئیات این قرارداد گفت: فاز دوم میدان آزادگان شمالی و طرح در حال اجرای میدان آزادگان جنوبی و فاز دوم میدان آزادگان جنوبی طی قراردادی با مجموعه شرکت‌های اکتشاف و تولید و سرمایه‌گذاران در قالب کنسرسیوم به ارزش ۷.۵ میلیارد دلار پیش‌بینی شده است که در چند ماه آینده امضا می‌شود.
وی ادامه داد: برای توسعه این میدان‌ها یک شرکت صاحب‌صلاحیت تشکیل خواهد شد و بقیه ذیل این شرکت سهام‌دار خواهند بود، بنابراین قراردادی انحصاری نیست و قصد نداریم میدان به این بزرگی بین یک یا دو شرکت تقسیم شود، بلکه میان همه شرکت‌های توانمند تقسیم می‌شود.
برنامه‌ریزی وزارت نفت برای استفاده از ظرفیت تامین مالی کنسرسیوم بانکی موجب شد که بانک‌ها تمرکز خود را برای حضور در پروژه‌های نفتی بیش از گذشته قرار دهند. در این راستا مدیرعامل شرکت هلدینگ گسترش انرژی پاسارگاد خبر از تفاهم‌نامه ۱۲ میلیار دلاری میان چهار بانک پاسارگاد، ملت، تجارت و اقتصاد نوین برای سرمایه‌گذاری در صنعت نفت جهت توسعه میدان آزادگان و احداث یک پالایشگاه با ظرفیت پالایش روزانه ۳۰۰ هزار بشکه داده است.
در مجموع بررسی‌ها نشان می‌دهد در طول نه ماه فعالیت وزارت نفت دولت سیزدهم ۱۱ تفاهم‌نامه و قرارداد به ارزش بیش از ۱۵ میلیارد دلار به امضا رسیده است.
آنچه واضح بوده این است که پیگیری ایده تامین مالی پروژه‌های نفتی با سرمایه‌گذاری بانک‌ها و هلدینگ‌های صنایع بزرگ یک گام رو به جلو در شرایط محدودیت‌های تحریمی است که با رعایت ملاحظات و اجرای صحیح می‌تواند گره‌های بزرگی از تامین مالی صنعت نفت را باز کند.