با وجود این که شرکت ملی گاز ایران مکلف به تامین گاز است، اما تولید را دراختیار ندارد و به همین دلیل نمی‌تواند برنامه‌ریزی مناسبی برای تامین گاز انجام دهد.

نفت امروز /در سال ۱۳۹۶ مجلس شورای اسلامی جهت تدوین اساسنامه شرکت ملی گاز کمیته ای را متشکل از مسئولان و نمایندگان تام الاختیار وزارت نفت، سازمان برنامه و بودجه کشور، سازمان بازرسی کل کشور، مجمع تشخیص مصلحت نظام و مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی تشکیل داده و جلسات متعددی را در این رابطه برگزار کرد.

در بهمن ماه سال ۱۳۹۷ سید علی ادیانی، رئیس کمیته تدوین اساسنامه شرکت ملی گاز ایران از پایان بررسی و تدوین اساسنامه شرکت ملی گاز خبر داد. پس از فراز و نشیب های فراوان، نهایتا در تاریخ ۲۰ خرداد ۱۳۹۸ طرح اساسنامه شرکت ملی گاز ایران در صحن مجلس اعلام وصول و برای تصویب به کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی ارجاع داده شد. در حال حاضر کلیات اساسنامه تصویب شده است و جلسات کمیسیون برای تصویب جزئیات طرح ادامه دارد.

در حال حاضر شرکت ملی نفت ایران به اکتشاف، توسعه و تولید از میادین گازی می پردازد و گاز حاصل از تولید را به شرکت ملی گاز ایران تحویل می‌دهد. شرکت ملی گاز نیز به پالایش، انتقال، ذخیره سازی، توزیع و فروش آن می پردازد. این در حالی است که شرکت ملی گاز مکلف به تامین گاز داخل کشور است.

با وجود این که شرکت ملی گاز ایران مکلف به تامین گاز است، اما تولید را دراختیار ندارد و به همین دلیل نمی تواند برنامه‌ریزی مناسبی برای تامین گاز انجام دهد. از سمتی توسعه و تولید از میادین گازی صرفه اقتصادی برای شرکت ملی نفت ندارد زیرا گاز تولیدی را به قیمت ناچیزی به شرکت گاز می‌فروشد.

به همین دلیل نهاد تنظیم‌گر باید دخالت های خود را در شرکت ملی نفت ایران افزایش دهد تا سرعت توسعه میادین گازی حداقل به اندازه افزایش تقاضای داخلی باشد که این باعث افزایش دخالت در امور تجاری شرکت‌ها می‌شود. ضمن این که نهاد مذکور موظف خواهد بود تا نحوه تعامل این دو شرکت با یکدیگر را مرتبا تنظیم نماید که این امر نیازمند بزرگتر کردن نهاد رگولاتور و افزایش مسئولیت های جانبی آن خواهد بود.

لازم به ذکر است مداخله نهاد تنظیم گر تنها می‌تواند موجب تامین مصرف، در داخل کشور شود و افزایش تولید جهت افزایش صادرات گاز در اولویت قرار نمی‌گیرد. در صورتی که اگر شرکت خود متولی تولید و از سمتی تامین کننده نیاز داخل و صادرات باشد روند تجاری شرکت آن را به سمت توسعه میادین و افزایش ظرفیت تولید خواهد برد تا با تامین نیاز داخل به صادرات گاز نیز روی آورد. به همین دلیل ایجاد یکپارچگی در صنعت گاز می تواند موانع موجود را برطرف نماید و قدرت برنامه ریزی و تجاری عمل کردن شرکت متولی تامین کننده گاز را افزایش دهد.

یادداشتی از محمد امین راد